Pyelonefritis
IN HET KORT:
Pyelonefritis is een ontsteking van het nierbekken en het nierweefsel, meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie.
Het ontstaat vaak wanneer bacteriën vanuit de blaas via de urineleiders naar de nieren reizen. Dit kan leiden tot symptomen zoals koorts, pijn in de zij of onderrug, misselijkheid, braken en een branderig gevoel bij het plassen. Pyelonefritis kan acuut zijn (plotseling en ernstig) of chronisch (langdurig en terugkerend). Als het onbehandeld blijft, kan het leiden tot permanente nierschade of andere ernstige complicaties.
Behandeling bestaat meestal uit antibiotica.
Er zijn meerdere soorten pyelonefritis te onderscheiden:
- Acute pyelonefritis: Dit is een plotselinge en ernstige nierinfectie die zich snel ontwikkelt. Het wordt gekenmerkt door symptomen zoals koorts, rillingen, pijn in de zij of onderrug, misselijkheid en vaak pijn bij het plassen. Snelle behandeling met antibiotica is nodig om complicaties te voorkomen.
- Chronische pyelonefritis: Dit is een langdurige of terugkerende vorm van pyelonefritis die meestal voorkomt bij mensen met structurele problemen van de urinewegen of bij terugkerende urineweginfecties. Het kan leiden tot permanente nierschade, littekenvorming in de nieren en nierfalen op de lange termijn.
- Xanthogranulomateuze pyelonefritis: Dit is een zeldzame en ernstige vorm van chronische pyelonefritis waarbij de nierweefsels worden vervangen door een ontstekingsreactie en schuimcellen. Dit kan leiden tot ernstige nierbeschadiging en wordt vaak geassocieerd met obstructies, zoals nierstenen.
Deze vormen verschillen in de ernst, duur en oorzaak van de ontsteking, en de behandeling varieert afhankelijk van de specifieke vorm en de onderliggende oorzaak.
De symptomen van pyelonefritis kunnen variëren, afhankelijk van of het acuut of chronisch is, maar de meest voorkomende symptomen zijn:
- Koorts en rillingen
- Pijn in de zij of onderrug (meestal aan één kant)
- Pijn of branderig gevoel bij het plassen
- Veelvuldige of dringende behoefte om te plassen
- Troebele, stinkende of bloederige urine
- Misselijkheid en braken
- Algemeen ziek gevoel (malaise)
- Vermoeidheid
- Buikpijn
Bij kinderen en ouderen kunnen de symptomen minder specifiek zijn, zoals koorts zonder duidelijke oorzaak of verwardheid bij ouderen. Het is belangrijk om bij deze symptomen snel medische hulp te zoeken, omdat onbehandelde pyelonefritis kan leiden tot complicaties zoals nierschade of sepsis.
Pyelonefritis wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie die begint in de lagere urinewegen (bijvoorbeeld in de blaas) en zich via de urineleiders verspreidt naar de nieren. De belangrijkste oorzaken zijn:
- Urineweginfectie (UWI): De meest voorkomende oorzaak is een onbehandelde UWI, vaak veroorzaakt door bacteriën zoals Escherichia coli (E. coli), die vanuit de blaas omhoog reizen naar de nieren.
- Urinewegobstructies: Aandoeningen zoals nierstenen, vergrote prostaat, of structurele afwijkingen van de urinewegen kunnen de normale urinestroom blokkeren, waardoor bacteriën gemakkelijker in de nieren kunnen komen.
- Vesico-ureterale reflux: Dit is een aandoening waarbij urine terugstroomt vanuit de blaas naar de urineleiders en soms zelfs naar de nieren, waardoor bacteriën zich kunnen verspreiden.
- Verzwakt immuunsysteem: Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij diabetes of mensen die immuunonderdrukkende medicatie gebruiken, hebben een hoger risico op pyelonefritis.
- Urinekatheters: Het gebruik van katheters kan bacteriën in de urinewegen introduceren, wat het risico op een infectie verhoogt.
- Zwangerschap: Zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico op pyelonefritis, omdat de groeiende baarmoeder de urineleiders kan samendrukken, wat de urinestroom belemmert.
- Onvoldoende blaaslediging: Bij aandoeningen waarbij de blaas niet volledig geleegd kan worden (zoals bij neurologische stoornissen) blijft urine achter in de blaas, wat de kans op een infectie verhoogt.
Pyelonefritis kan ernstig zijn, vooral als het niet tijdig wordt behandeld, en kan leiden tot complicaties zoals nierfalen of sepsis.
De behandeling van pyelonefritis richt zich op het bestrijden van de infectie en het voorkomen van complicaties.
De belangrijkste behandelingen zijn:
- Antibiotica:
- De eerste lijn van behandeling is een kuur met antibiotica, omdat pyelonefritis meestal wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie.
Bij milde gevallen kan orale antibiotica (tabletten) worden voorgeschreven. Vaak worden breedspectrumantibiotica gegeven totdat de bacteriekweek en gevoeligheidsuitslag bekend zijn, waarna de behandeling kan worden aangepast.
Bij ernstige gevallen of wanneer de patiënt niet goed reageert op orale antibiotica, kan intraveneuze (IV) antibiotica nodig zijn, vaak in een ziekenhuissetting.
- De eerste lijn van behandeling is een kuur met antibiotica, omdat pyelonefritis meestal wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie.
- Pijnstillers:
- Pijnstillers, zoals paracetamol, kunnen worden gebruikt om koorts en pijn te verlichten. NSAID’s zoals ibuprofen kunnen ook helpen, maar bij ernstige nierinfecties wordt soms voorzichtigheid geadviseerd bij het gebruik van NSAID’s, omdat deze de nierfunctie kunnen beïnvloeden.
- Voldoende vochtinname:
- Het is belangrijk om veel water te drinken om de urinewegen door te spoelen en de infectie te helpen bestrijden. Dit helpt ook om uitdroging te voorkomen, vooral als er sprake is van koorts en braken.
- Ziekenhuisopname:
- Bij ernstige gevallen van pyelonefritis, zoals bij hoge koorts, ernstige pijn, braken, of wanneer de patiënt een verhoogd risico heeft (bijvoorbeeld bij zwangere vrouwen of mensen met een verzwakt immuunsysteem), kan opname in het ziekenhuis nodig zijn. Hier kan intraveneuze antibiotica en vochttoediening plaatsvinden.
- Behandeling van onderliggende oorzaken:
- Als de pyelonefritis wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening, zoals nierstenen, vesico-ureterale reflux of een obstructie, is het belangrijk om deze problemen aan te pakken. Soms kan een operatie nodig zijn om de obstructie te verhelpen.
Vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal om ernstige complicaties, zoals nierbeschadiging of sepsis, te voorkomen.
NABEHANDELING:
Na de behandeling kan een follow-up noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat de infectie volledig is verdwenen en om verdere complicaties te voorkomen. Dit kan omvatten: controle van urinekweken, beeldvormende onderzoeken zoals een echo of CT-scan, en in sommige gevallen, preventieve maatregelen om terugkerende infecties te voorkomen.
PREVENTIE:
Preventie van pyelonefritis richt zich vooral op het voorkomen van urineweginfecties (UWI’s) en het bevorderen van een goede urineweggezondheid. Hier zijn enkele belangrijke maatregelen om pyelonefritis te voorkomen:
Veel water drinken:
- Voldoende water drinken helpt om de urinewegen door te spoelen en bacteriën uit het systeem te verwijderen voordat ze de kans krijgen om infecties te veroorzaken.
Regelmatig plassen:
- Wacht niet te lang met plassen. Regelmatig de blaas legen helpt om bacteriën uit de urinewegen te verwijderen.
Hygiënische maatregelen:
- Vrouwen wordt aangeraden om van voor naar achter te vegen na het toiletbezoek om te voorkomen dat bacteriën uit de anus de urinewegen binnendringen.
- Goede intieme hygiëne kan ook bijdragen aan het verminderen van het risico op infecties.
Plassen na geslachtsgemeenschap:
- Het is aan te raden om na de geslachtsgemeenschap te plassen om bacteriën die mogelijk in de urinebuis terecht zijn gekomen, weg te spoelen.
Vermijden van irriterende producten:
- Het gebruik van irriterende producten zoals geparfumeerde intieme sprays, badschuim, of douchegel rond de genitaliën kan het risico op UWI’s verhogen. Vermijd deze producten om irritatie van de urinewegen te voorkomen.
Cranberryproducten:
- Hoewel het wetenschappelijk bewijs beperkt is, geloven sommige mensen dat cranberrysap of cranberrysupplementen kunnen helpen om het risico op UWI’s te verminderen. Raadpleeg een arts voordat je deze preventieve middelen gebruikt.
Veilige katheterisering:
- Als een urinekatheter nodig is, moeten deze zo snel mogelijk worden verwijderd en moeten steriele technieken worden toegepast om infecties te voorkomen.
Onderliggende medische problemen behandelen:
- Bij structurele problemen van de urinewegen, zoals nierstenen of vesico-ureterale reflux, is het belangrijk om deze te behandelen. Dit kan soms chirurgie vereisen om verdere infecties te voorkomen.
Antibioticaprofylaxe:
- Voor mensen met terugkerende urineweginfecties of voor mensen met een verhoogd risico (zoals zwangere vrouwen of mensen met vesico-ureterale reflux) kan een arts een lage dosis antibiotica voorschrijven voor langere periodes om infecties te voorkomen.
Gezonde leefstijl:
- Het handhaven van een gezonde levensstijl door goed te eten, regelmatige lichaamsbeweging en het vermijden van roken en overmatig alcoholgebruik kan ook bijdragen aan het behoud van een goede algemene gezondheid en het verminderen van het risico op infecties.
Het is belangrijk om alert te zijn op vroege symptomen van een urineweginfectie en om snel medische hulp in te schakelen, zodat verdere complicaties zoals pyelonefritis kunnen worden voorkomen.
Pyelonefritis kan, vooral als het niet tijdig of adequaat wordt behandeld, leiden tot verschillende complicaties. Hieronder staan enkele mogelijke complicaties:
- Nierschade:
- Pyelonefritis kan leiden tot littekenvorming in de nieren, wat kan resulteren in een verminderde nierfunctie of zelfs chronisch nierfalen, vooral bij herhaalde of chronische infecties.
- Nierabces:
- Dit is een ophoping van pus in de nier als gevolg van een ernstige infectie. Nierabcessen vereisen vaak drainage of chirurgische behandeling en kunnen ernstig zijn als ze niet behandeld worden.
- Sepsis (bloedvergiftiging):
- Als de infectie zich verspreidt naar de bloedbaan, kan dit leiden tot sepsis, een levensbedreigende toestand waarbij het hele lichaam ontstekingsreacties vertoont. Dit vereist spoedbehandeling in het ziekenhuis.
- Chronische pyelonefritis:
- Een onbehandelde of onvoldoende behandelde acute pyelonefritis kan leiden tot chronische pyelonefritis, waarbij er herhaaldelijk infecties en permanente nierschade optreden. Dit kan uiteindelijk leiden tot nierfalen.
- Een onbehandelde of onvoldoende behandelde acute pyelonefritis kan leiden tot chronische pyelonefritis, waarbij er herhaaldelijk infecties en permanente nierschade optreden. Dit kan uiteindelijk leiden tot nierfalen.
- Acute nierinsufficiëntie:
- In ernstige gevallen kan pyelonefritis leiden tot een plotseling verlies van nierfunctie, bekend als acute nierinsufficiëntie. Dit kan tijdelijk zijn, maar vereist vaak medische zorg, waaronder dialyse, totdat de nieren weer herstellen.
- In ernstige gevallen kan pyelonefritis leiden tot een plotseling verlies van nierfunctie, bekend als acute nierinsufficiëntie. Dit kan tijdelijk zijn, maar vereist vaak medische zorg, waaronder dialyse, totdat de nieren weer herstellen.
- Terugkerende urineweginfecties (UWI’s):
- Na pyelonefritis kunnen sommige mensen gevoelig blijven voor herhaalde urineweginfecties, vooral als de onderliggende oorzaak van de infectie, zoals een structurele afwijking, niet wordt aangepakt.
- Na pyelonefritis kunnen sommige mensen gevoelig blijven voor herhaalde urineweginfecties, vooral als de onderliggende oorzaak van de infectie, zoals een structurele afwijking, niet wordt aangepakt.
- Hypertensie (hoge bloeddruk):
- Chronische nierschade door pyelonefritis kan leiden tot secundaire hypertensie, wat het risico op hart- en vaatziekten verhoogt.
- Chronische nierschade door pyelonefritis kan leiden tot secundaire hypertensie, wat het risico op hart- en vaatziekten verhoogt.
- Complicaties tijdens zwangerschap:
- Bij zwangere vrouwen kan pyelonefritis leiden tot ernstige complicaties, zoals vroeggeboorte, laag geboortegewicht van de baby, en soms zelfs zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie).
- Bij zwangere vrouwen kan pyelonefritis leiden tot ernstige complicaties, zoals vroeggeboorte, laag geboortegewicht van de baby, en soms zelfs zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie).
- Urosepsis:
- Dit is een vorm van sepsis specifiek veroorzaakt door een urineweginfectie, zoals pyelonefritis. Het kan leiden tot een ernstige systemische ontsteking en kan fataal zijn zonder snelle medische interventie.
Om complicaties te voorkomen, is het essentieel om pyelonefritis tijdig te diagnosticeren en adequaat te behandelen met antibiotica en, indien nodig, aanvullende medische zorg.
Openingstijden praktijk:
Alle werkdagen van 08:00 tot 17:00
Tel: 020 308 1234
Na sluitingstijd: 088 003 0600
