OOGPROBLEMEN
Oogproblemen vormen een breed scala aan aandoeningen die het zicht kunnen beïnvloeden en variëren van milde irritaties tot ernstige aandoeningen die het gezichtsvermogen bedreigen. Deze problemen kunnen verschillende delen van het oog beïnvloeden, waaronder de lens, het netvlies, het hoornvlies, de oogzenuw en de oogspieren. Enkele veelvoorkomende oogproblemen zijn cataract (staar), glaucoom, conjunctivitis (oogbindvliesontsteking), maculadegeneratie, droge ogen syndroom en refractieafwijkingen.
Het oog is een complex orgaan dat licht opvangt en omzet in visuele signalen die door de hersenen worden geïnterpreteerd. Aan de hand van de hiernaast staande afbeelding kunnen we de anatomie van het oog beschrijven:
Onderstaande structuren werken samen om licht effectief te verzamelen, te focussen en om te zetten in elektrische signalen die door de hersenen kunnen worden geïnterpreteerd als visuele beelden. Afwijkingen in een van deze delen kunnen leiden tot verschillende visuele problemen of refractieafwijkingen.
- Hoornvlies (cornea): Dit is de doorzichtige, bolvormige voorkant van het oog. Het hoornvlies helpt bij het breken en focussen van lichtstralen die het oog binnenkomen.
- Regenboogvlies (iris): Dit is het gekleurde deel van het oog dat om de pupil heen ligt. De iris regelt de grootte van de pupil om de hoeveelheid licht die het oog binnenkomt te controleren.
- Lens: De lens is een doorzichtig, flexibel structuur die achter de iris en de pupil ligt. De lens helpt bij het scherpstellen van lichtstralen op het netvlies door van vorm te veranderen.
- Glasvocht (vitreous humor): Dit is een heldere, gelatineachtige substantie die het grootste deel van het oog opvult en helpt om de bolvorm van het oog te behouden.
- Netvlies (retina): Het netvlies is een dunne laag weefsel aan de achterkant van het oog die lichtstralen omzet in elektrische signalen. Deze signalen worden vervolgens via de oogzenuw naar de hersenen gestuurd.
- Gele vlek (macula): Dit is een klein gebied in het midden van het netvlies dat verantwoordelijk is voor scherp, centraal zicht. De macula bevat een hoge concentratie aan kegeltjes, de lichtgevoelige cellen die details en kleuren detecteren.
- Oogzenuw (optische zenuw): De oogzenuw is een bundel van zenuwvezels die visuele informatie van het netvlies naar de hersenen transporteert.
- Papil (optische schijf): Dit is het punt waar de oogzenuw het oog verlaat. Er bevinden zich geen lichtgevoelige cellen op de papil, wat resulteert in een kleine blinde vlek in het gezichtsveld.
- Harde oogrok (sclera): Dit is de witte, stevige buitenlaag van het oog die bescherming en structuur biedt.
- Vaatvlies (choroidea): Dit is de middelste laag van het oog, rijk aan bloedvaten, die voedingsstoffen en zuurstof levert aan het netvlies.
PIJN en OORZAAK bij OOGAANDOENINGEN
Droge ogen syndroom
(Keratoconjunctivitis Sicca) – F71
Klachten: Prikkelend, brandend of zanderig gevoel in de ogen.
Pijn: Meestal mild, maar kan erger worden bij langdurige belasting zoals lezen of schermgebruik.
Behandeling:
Kunsttranen (oogdruppels) om de ogen te bevochtigen, vermijden van situaties die droge ogen verergeren (zoals langdurig schermgebruik), en soms voorschriften voor oogdruppels met medicatie als de droogte ernstig is. In sommige gevallen kunnen omega-3 supplementen of speciale brillen die vocht vasthouden, helpen.
Ooginfectie
Conjunctivitis (Oogbindvliesontsteking) – F70
Klachten: Roodheid, jeuk, afscheiding (pus of waterig), soms gezwollen oogleden.
Pijn: Milde tot matige pijn, vaak meer ongemak dan scherpe pijn.
Behandeling:
- Bij een bacteriële infectie: Antibiotische oogdruppels of -zalven.
- Bij een virale infectie: Geen specifieke behandeling nodig, het gaat vaak vanzelf over. In sommige gevallen kunnen antivirale middelen worden voorgeschreven.
- Allergische conjunctivitis: Antihistamine oogdruppels of orale antihistaminica.
Ontsteking van het hoornvlies
Hoornvliesaandoeningen (Keratitis) – F72
Klachten: Roodheid, gevoeligheid voor licht, wazig zicht.
Pijn: Scherpe of stekende pijn, soms ernstig.
Behandeling:
- Bacteriële keratitis: Antibiotische oogdruppels.
- Virale keratitis (bijv. door herpes simplex): Antivirale oogdruppels of tabletten.
In ernstige gevallen kan een oogarts intensieve behandeling nodig achten, zoals corticosteroïden of zelfs een hoornvliestransplantatie.
Ontsteking van de iris
iritis of uveïtis (Ontsteking van de uvea) – F75
Klachten: Rode ogen, wazig zicht, lichtgevoeligheid.
Pijn: Diepe, kloppende pijn in of rond het oog.
Behandeling:
Corticosteroïde oogdruppels om ontsteking te verminderen, en soms pupilverwijdende druppels om pijn door spasmen in de oogspieren te verlichten.
Een arts zal vaak aanvullende onderzoeken uitvoeren om een onderliggende systemische oorzaak uit te sluiten, zoals auto-immuunziekten.
Glaucoom
(acute aanval) H40
Klachten: Wazig zicht, hoofdpijn, misselijkheid, regenboogkleuren rond lichten.
Pijn: Hevige, plotse pijn in het oog en soms in het hoofd.
Behandeling:
Dit is een medisch noodgeval. Directe behandeling omvat oogdrukverlagende druppels, tabletten of intraveneuze medicatie. In sommige gevallen kan laserbehandeling of een chirurgische ingreep (trabeculectomie) nodig zijn om de oogdruk te verlagen en permanente schade te voorkomen.
Hoofdpijn of migraine
Klachten: Lichtflitsen, gevoeligheid voor licht.
Pijn: Oogpijn kan gepaard gaan met hoofdpijn of migrainelichtgevoeligheid, vaak een doffe of kloppende pijn.
Behandeling:
Pijnstillers (bijv. ibuprofen, paracetamol), specifieke migraine-medicatie (triptanen), rust in een donkere, stille omgeving.
Oogklachten bij migraine verbeteren meestal zodra de hoofdpijn afneemt.
Voorkomende triggers vermijden, zoals stress, bepaalde voedingsmiddelen, of fel licht, kan helpen om toekomstige aanvallen te voorkomen.
Sinusitis (ontsteking van de bijholten):
Klachten: Druk op de sinussen, verstopte neus, hoofdpijn.
Pijn: Doffe pijn rond of achter de ogen, soms in de wangen of het voorhoofd.
Behandeling:
Neussprays met corticosteroïden, zoutoplossing om de sinussen te spoelen, pijnstillers om de druk en pijn te verlichten. Soms zijn antibiotica nodig als de sinusitis bacterieel van aard is. Stoominhalatie kan helpen om de sinussen te ontlasten.
Chirurgie is een optie in zeer ernstige, chronische gevallen.
Vreemd voorwerp in het oog:
Klachten: Roodheid, tranen, het gevoel dat er iets in het oog zit.
Pijn: Scherpe, aanhoudende pijn totdat het voorwerp verwijderd is.
Behandeling:
Het oog spoelen met steriel water of zoutoplossing om het voorwerp te verwijderen.
Als het niet lukt, moet een arts of oogarts het object veilig verwijderen.
Indien er schade aan het hoornvlies is, kan een antibiotische zalf of druppels worden voorgeschreven om infectie te voorkomen.