In het kort:
Spierpijn in de onderste ledematen komt vaak voor door overbelasting, intensieve training, of langdurig staan.
Spieren zoals de quadriceps, hamstrings en kuiten kunnen gevoelig worden bij overbelasting of na fysieke activiteit.
Andere oorzaken zijn spierverrekkingen of kleine scheurtjes, meestal door plotselinge bewegingen. Daarnaast kan een verkeerde houding of een slechte looptechniek leiden tot pijn en stijfheid in de benen.
Regelmatige rust, stretching en eventueel fysiotherapie kunnen helpen bij het herstellen en voorkomen van terugkerende klachten.
Klachten in de onderste ledematen zijn vaak complex en kunnen meerdere spieren en gewrichten tegelijk beïnvloeden. Om de juiste oorzaak te achterhalen, is het essentieel om de belasting en het gebruik van de spieren in kaart te brengen. Een zorgprofessional, zoals een fysiotherapeut, kan gerichte oefeningen en aanpassingen in bewegingspatronen voorstellen om blessures te voorkomen en bestaande klachten te verhelpen.
Bovenbeen
Tibialis posterior
Betrokken spieren: Bestaat uit vier spieren: de rectus femoris, vastus lateralis, vastus medialis, en vastus intermedius. Deze spieren strekken het kniegewricht en helpen bij het buigen van de heup.
- Typische klachten: Spierspanningen, scheuringen, of overbelasting. Vooral de rectus femoris wordt vaak overbelast door zijn rol in zowel heup- als kniebewegingen.
- Aandoeningen: Quadriceps tendinopathie (peesonsteking van de quadriceps), patellofemoraal pijnsyndroom (pijn rondom de knieschijf, vaak door zwakte in de quadriceps), en kniepeesontsteking.
- Symptomen: Pijn aan de voorkant van het bovenbeen en rond de knieschijf, met name bij belasting (zoals traplopen, squatten, of springen).
Achterkant Bovenbeen
Hamstrings
Betrokken spieren: De hamstrings bestaan uit drie spieren: de biceps femoris, semitendinosus, en semimembranosus. Deze spieren buigen de knie en strekken de heup.
- Typische klachten: Overrekking, scheuring, en spierverkramping. De hamstrings zijn gevoelig voor blessures door hun tweevoudige functie van het strekken van de heup en het buigen van de knie.
- Aandoeningen: Hamstringblessures zoals spierscheuren (acuut letsel vaak bij sporten), en hamstring tendinopathie (chronische peesontsteking). Compressie van de nervus ischiadicus (ischias) kan ook pijn uitstralen naar het achterbeen.
- Symptomen: Pijn aan de achterkant van het bovenbeen, vooral bij het strekken van het been of tijdens intensieve inspanningen zoals sprinten.
Bilspieren
Gluteus spieren
Betrokken spieren: Gluteus maximus, gluteus medius, en gluteus minimus.
Deze spieren ondersteunen de stabiliteit van de heup en helpen bij de abductie, extensie, en rotatie van het been.
- Typische klachten: Zwakte, verkorting, of overbelasting van deze spieren, wat kan leiden tot instabiliteit of overbelasting van omliggende spieren en pezen.
- Aandoeningen: Piriformissyndroom, waar de piriformis-spier de heupzenuw (nervus ischiadicus) irriteert, en tendinopathie van de gluteus medius (pijn aan de buitenkant van de heup).
- Symptomen: Diepe pijn in de bilstreek die kan uitstralen naar de achterkant van het been, vergelijkbaar met ischias. Pijn kan verergeren bij lang zitten of intense heupactiviteiten.
Binnenkant Bovenbeen
Adductoren
Betrokken spieren: Bestaat uit de adductor longus (1), adductor brevis (2), adductor magnus (3), gracilis (4), en pectineus (5). Ze zorgen voor het naar binnen bewegen van het been.
- Typische klachten: Overbelasting en spierspanning, vooral door zijwaartse bewegingen of plotselinge richtingsveranderingen.
- Aandoeningen: Liesblessures (verrekking van de adductoren) en tendinopathie van de adductoren, vaak veroorzaakt door sporten zoals voetbal en hockey.
- Symptomen: Pijn in de liesstreek die kan uitstralen naar de binnenkant van het bovenbeen, vooral bij het naar binnen bewegen van het been of het buigen van de heup.
Kuitspieren
Gastrocnemius en Soleus
Betrokken spieren: De gastrocnemius (1) is de oppervlakkige kuitspier, terwijl de soleus (2) dieper ligt. Ze helpen beide bij het buigen van de knie en de enkel.
- Typische klachten: Verrekking door overbelasting, vooral tijdens sporten zoals rennen en springen, of langdurig staan.
- Aandoeningen: Achilles tendinopathie (peesontsteking van de achillespees) en shin splints (pijn langs het scheenbeen).
- Symptomen: Pijn in de kuit of rond de achillespees, vaak erger tijdens inspanningen zoals hardlopen of bij het op de tenen staan.
Voorste Scheenbeenspier
Tibialis anterior
Betrokken spieren: Tibialis anterior (1) helpt bij dorsiflexie (het naar boven trekken van de voet).
- Typische klachten: Overbelasting door activiteiten met veel renbewegingen, zoals bij hardlopers en wandelaars.
- Aandoeningen: Shin splints (mediaal tibiaal stress syndroom), wat vaak een teken is van overbelasting of verkeerde looptechniek.
- Symptomen: Pijn aan de voorkant van het scheenbeen, meestal tijdens of na intensieve loopactiviteiten, die kan verergeren bij rust.
Achterzijde scheenbeen
Tibialis posterior
Locatie: Loopt aan de binnenkant van het onderbeen en enkel, en hecht aan de voetboog.
- Typische klachten: Overbelasting door platvoeten of overpronatie.
- Aandoeningen: Tibialis posterior tendinopathie (peesontsteking), wat kan leiden tot een platvoet of verminderde ondersteuning van de voetboog.
- Symptomen: Pijn aan de binnenkant van de enkel en voetboog, vaak erger bij lopen of staan. Geleidelijk toenemende platvoetvorming.
Tensor fasciae latae (TFL) en iliotibiale band (IT-band)
Betrokken spieren: De TFL (1) loopt over in de iliotibiale band (2), een peesachtige structuur die langs de buitenkant van het been naar de knie loopt.
- Typische klachten: Wrijving en irritatie door overbelasting of slechte houding, vaak bij hardlopers en fietsers.
- Aandoeningen: Iliotibiaal band syndroom (ITBS), veroorzaakt door herhaalde bewegingen die de band irriteren.
- Symptomen: Pijn aan de buitenkant van de knie die kan verergeren bij hardlopen of traplopen, vooral bergafwaarts.
Buitenkant onderbeen
Peroneus spieren
Betrokken spieren: Peroneus longus (1) en peroneus brevis (2) helpen bij het stabiliseren en het naar buiten draaien van de voet.
- Typische klachten: Verrekking en irritatie door overmatige pronatie van de voet of enkelinstabiliteit.
- Aandoeningen: Peroneus tendinopathie en enkelinstabiliteit (door zwakte of een blessure aan de ligamenten rondom de enkel).
- Symptomen: Pijn aan de buitenkant van de enkel en voet, vooral bij het maken van zijwaartse bewegingen of na enkelverstuikingen.
ENKELS en VOETEN
Grote Teen Buigspier
Flexor hallucis longus
Locatie: Loopt langs de achterkant van het onderbeen en naar de binnenkant van de enkel, naar de grote teen.
- Typische klachten: Verrekking en irritatie door overmatige pronatie van de voet of enkelinstabiliteit.
- Aandoeningen: Peroneus tendinopathie en enkelinstabiliteit (door zwakte of een blessure aan de ligamenten rondom de enkel).
- Symptomen: Pijn aan de buitenkant van de enkel en voet, vooral bij het maken van zijwaartse bewegingen of na enkelverstuikingen.
Teenbuigspier
Flexor digitorum longus
Locatie: De tienbuigspier (2) loopt vanaf het scheenbeen (1) langs de achterkant van het onderbeen naar de onderkant van de voet en de tenen.
- Typische klachten: Overbelasting bij activiteiten die kracht zetten op de tenen, zoals dansen en hardlopen.
- Aandoeningen: Flexor digitorum tendinopathie.
- Symptomen: Pijn aan de binnenkant van de enkel en onderkant van de voet, vaak uitstralend naar de tenen.
